ทุนนิยมไทยฉบับย่อ ก่อนจะมาถึงจุดที่เรายืนทุกวันนี้

เพื่อให้เข้าใจอย่างถูกต้องว่าเศรษฐกิจทุนนิยมคืออะไร เราจะหันไปใช้คำจำกัดความทางเทคนิคของระบบทุนนิยม เป็นระบบสังคมและเศรษฐกิจบนพื้นฐานของวิธีการผลิตที่เป็นของเอกชน ในกรณีนี้ หน้าที่ของตลาดคือการจัดสรรทรัพยากร โดยเฉพาะอย่างยิ่งทรัพยากรที่หายากอย่างมีประสิทธิภาพ โดยพื้นฐานแล้วทุนเป็นแหล่งที่สร้างความมั่งคั่ง

การค้าแบบเสรี: ด้วยเหตุนี้เราจึงสามารถเข้าถึงสินค้าและบริการได้หลากหลาย นอกจากนี้ จากอุปสงค์และอุปทาน ราคาตลาดจะปรับตัวสูงขึ้น สิ่งนี้ควรไปถึงจุดที่ผู้สมัครสามารถตอบสนองความต้องการของตนได้

สวัสดิการส่วนบุคคลอาจไม่ใช่ผลประโยชน์ส่วนรวม

รัฐ มีบทบาทกำหนดทิศทางอุตสาหกรรมเป้าหมายมากกว่าแบบอเมริกัน

“ทุนนิยม” มีสถานภาพแปลกประหลาดในสังคมไทย เพราะผู้ชนะในเกมทุนนิยมมักรังเกียจและเป็นแนวหน้าในการต่อต้านทุนนิยมเสียเอง ในขณะที่ผู้แพ้กลับเป็นคนที่ไม่สามารถเข้าถึงทุนและถูกกล่อมให้ยอมรับชะตากรรม แต่เอาเข้าจริง มีสักกี่คนที่เข้าใจความหมายและการทำงานของทุนนิยม

ท้ายที่สุด ทุนนิยมเกิดจากน้ำมือมนุษย์ มันคือสิ่งประดิษฐ์ที่เปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมกับยุคสมัยได้เรื่อยๆ เช่น การพัฒนาตัวชี้วัดความเหลื่อมล้ำเพื่อชี้เป้าให้ผู้กำหนดนโยบาย การผนวกระบบสวัสดิการเข้ากับระบบทุนนิยม การเพิ่มสัดส่วนของระบบกรรมสิทธิ์ส่วนรวมหรือชุมชน เป็นต้น

ไม่ว่าจะเป็นความสำเร็จของทุนนิยมในประเทศตะวันตกและเอเชียตะวันออก หรือความไม่ค่อยสำเร็จของทุนนิยมในลาตินอเมริกาและไทยก็ล้วนเกิดขึ้นผ่านกระบวนการนี้

ความมั่งคั่งที่เพิ่มขึ้น พลังองค์กร

อาจจะกล่าวได้ว่า ทุนนิยมผู้มีส่วนได้เสียนั้น มองสังคมโดยรวมตามหลักภราดรภาพนิยม คือ มองสังคมทั้งหมดเป็นเสมือนพี่น้องที่ร่วมทุกข์รวมสุขกัน ความมั่งคั่งที่เกิดขึ้นจากการประกอบกิจการสามารถส่งต่อไปสู่คนทุกคนในสังคมได้ผ่านการคำนึงถึงผู้มีส่วนได้เสีย สิ่งที่ไม่อาจปฏิเสธได้ก็คือ สังคมจะเป็นสังคมที่ดีได้นั้นไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าบทบาทของบริษัท/ธุรกิจก็มีความสำคัญ

เราจะเริ่มวิพากษ์ทุนนิยมจากจุดไหนดี

ทุนนิยมผูกขาด เศรษฐกิจผูกขาด คือสิ่งที่เราสัมผัสได้ชัดเจนในชีวิตประจำวัน ตั้งแต่ตื่นจนนอนเราต้องซื้อสินค้าจากบริษัทใหญ่ไม่กี่เจ้า ไม่ใช่แค่สัมผัสได้ชัดเจน แต่นี่เป็นเรื่องที่ไม่ว่าใครๆ ก็พูดถึง น่าเศร้าที่หลายคนที่ไม่เห็นแสงสว่างในการจัดการปัญหาผูกขาด จนถึงขั้นที่มองการผูกขาดราวกับเป็นสภาพปกติที่เข้าไปแก้ไขอะไรไม่ได้อีกแล้ว

ทุนนิยมโลกเป็นยุคที่สี่และปัจจุบันของระบบทุนนิยม สิ่งที่แตกต่างไปจากยุคก่อนๆของระบบทุนนิยมการค้า ทุนนิยมคลาสสิก และทุนนิยมระดับชาติ-องค์กรคือระบบซึ่งเคยบริหารโดยและภายในประเทศก่อนหน้านี้ ตอนนี้อยู่เหนือประเทศต่างๆ และด้วยเหตุนี้จึงข้ามชาติหรืออยู่ในขอบเขตทั่วโลก ในรูปแบบสากล ทุนนิยม ระบบทุกด้าน รวมถึงการผลิต การสะสม ความสัมพันธ์ทางชนชั้น และธรรมาภิบาล ได้ถูกปลดออกจากประเทศและจัดโครงสร้างใหม่ในลักษณะบูรณาการระดับโลกที่เพิ่มเสรีภาพและความยืดหยุ่นในการดำเนินธุรกิจและสถาบันการเงิน

แต่ถ้าจริงๆ แล้วปัญหามันอาจจะอยู่ที่ ผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์บางอย่างของระบบทุนนิยม เราก็ต้องเข้าใจก่อนว่า ถึงที่สุดแล้ว ทุนนิยมคือสิ่งประดิษฐ์จากน้ำมือมนุษย์ที่มีวิวัฒนาการตามกาลเวลา เราเข้าไปเปลี่ยนแปลงได้เสมอ ไม่ใช่ความจริงทางธรรมชาติที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้เลย